TEL. 517 462 537

Kasowy PIT dla przedsiębiorców - nowe przepisy od 1 stycznia 2025 roku

Szczegóły

Spis treści

Wprowadzenie do kasowego PIT

Od 1 stycznia 2025 roku polscy przedsiębiorcy będą mogli skorzystać z nowej formy rozliczania podatku dochodowego - kasowego PIT. Sejm przyjął ustawę umożliwiającą wybór kasowego rozliczania przychodów i kosztów uzyskania przychodów, co stanowi istotną zmianę w porównaniu z dotychczas obowiązującą metodą memoriałową.

Kasowy PIT to rozwiązanie, które zakłada, że przychód powstaje dopiero w momencie faktycznego otrzymania zapłaty od kontrahenta, a nie w momencie wystawienia faktury czy wykonania usługi. Jest to odpowiedź na problemy wielu mikroprzedsiębiorców, którzy muszą płacić podatek od niezrealizowanych należności, co niejednokrotnie powoduje trudności finansowe, zwłaszcza w przypadku zatorów płatniczych.

Zgodnie z informacjami opublikowanymi przez Ministerstwo Finansów, nowe przepisy mają przede wszystkim wspierać płynność finansową małych przedsiębiorstw oraz jednoosobowych działalności gospodarczych.

Kto może skorzystać z kasowego PIT?

Nowe przepisy wskazują precyzyjnie, kto będzie mógł skorzystać z kasowego PIT. Prawo wyboru tej metody rozliczania będą mieli:

  1. Indywidualni przedsiębiorcy - prowadzący działalność wyłącznie samodzielnie
  2. Przedsiębiorcy o przychodach nieprzekraczających 1 mln zł w poprzednim roku podatkowym
  3. Nowi przedsiębiorcy - rozpoczynający działalność gospodarczą

Kasowy PIT będzie dostępny dla podatników osiągających przychody z działalności gospodarczej opodatkowane:

  • Podatkiem dochodowym od osób fizycznych na ogólnych zasadach według skali podatkowej
  • Tzw. podatkiem liniowym (19%)
  • Zryczałtowanym podatkiem dochodowym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

Warto podkreślić, że metoda kasowa będzie zastrzeżona tylko dla transakcji między przedsiębiorcami (B2B), a nie przy sprzedaży na rzecz konsumentów.

Jak działa kasowy PIT w praktyce?

Istotą kasowego PIT jest zmiana momentu powstania obowiązku podatkowego. W praktyce działa to następująco:

  1. Moment powstania przychodu - przychód powstaje dopiero w dniu otrzymania zapłaty od kontrahenta
  2. Brak konieczności płacenia podatku od niezapłaconych faktur - przedsiębiorca nie musi odprowadzać podatku od należności, których faktycznie nie otrzymał
  3. Dwuletni limit - po upływie 2 lat od wystawienia faktury przedsiębiorca musi rozpoznać przychód, nawet jeśli nie otrzymał zapłaty

Dla lepszego zrozumienia, rozważmy przykład:

Przykład: Przedsiębiorca Jan Kowalski wystawił fakturę na kwotę 10 000 zł netto (plus VAT) dnia 15 lutego 2025 r. z 30-dniowym terminem płatności. Kontrahent uregulował należność dopiero 30 kwietnia 2025 r. W systemie kasowym przychód powstanie 30 kwietnia, a nie 15 lutego jak w systemie memoriałowym. Dzięki temu Jan Kowalski zapłaci podatek dochodowy od tej kwoty dopiero po jej faktycznym otrzymaniu.

Porównanie metody kasowej i memoriałowej

Aby lepiej zrozumieć różnice między metodą kasową a dotychczas obowiązującą metodą memoriałową, warto przyjrzeć się poniższemu porównaniu:

Aspekt Metoda memoriałowa Metoda kasowa (kasowy PIT)
Moment powstania przychodu Data wystawienia faktury, wykonania usługi lub wydania towaru Data faktycznego otrzymania zapłaty
Obowiązek podatkowy Niezależnie od otrzymania zapłaty Tylko po otrzymaniu zapłaty
Zatory płatnicze Problem dla przedsiębiorcy - płaci podatek mimo braku wpływu Brak wpływu na bieżące zobowiązania podatkowe
Planowanie finansowe Trudniejsze - rozbieżność między podatkiem a stanem konta Łatwiejsze - podatek powiązany z faktycznymi wpływami
Dostępność Dla wszystkich przedsiębiorców Ograniczona do określonych grup

W obecnym stanie prawnym, czyli do końca 2024 roku, w podatku dochodowym od osób fizycznych zasadą jest memoriałowy sposób ustalania przychodów z działalności gospodarczej. Oznacza to, że przychodem są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Jak zgłosić wybór kasowego PIT?

Kasowy PIT będzie dobrowolną formą rozliczeń. Aby z niej skorzystać, przedsiębiorca będzie musiał złożyć odpowiednie oświadczenie naczelnikowi urzędu skarbowego:

  1. Przedsiębiorcy już prowadzący działalność - oświadczenie na piśmie do 20 lutego roku podatkowego
  2. Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność w trakcie roku - do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu rozpoczęcia działalności
  3. Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność w grudniu - do końca roku podatkowego

Co istotne, złożone oświadczenie o wyborze kasowego PIT będzie skutkowało również na lata następne, do czasu rezygnacji. Formularz oświadczenia będzie dostępny na stronie Krajowej Administracji Skarbowej.

Warunki stosowania kasowego PIT

Poza wymogami dotyczącymi rodzaju działalności i wysokości przychodów, istnieją dodatkowe warunki stosowania kasowego PIT:

  1. Prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów (PKPiR) - kasowy PIT będą mogli wybrać podatnicy prowadzący PKPiR
  2. Brak obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych - podatnicy prowadzący pełną księgowość nie będą mogli skorzystać z kasowego PIT
  3. Indywidualne prowadzenie działalności - spółki osobowe i kapitałowe nie będą mogły skorzystać z tej formy rozliczeń

Warto zwrócić uwagę, że przedsiębiorcy będący podatnikami VAT mogą również rozważyć przejście na kasową metodę rozliczania podatku VAT, co może stanowić uzupełnienie kasowego PIT. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie Ministerstwa Finansów lub skonsultować się z doradcą podatkowym.

Ograniczenia i wyjątki w kasowym PIT

Mimo licznych zalet, kasowy PIT ma pewne ograniczenia i wyjątki, o których warto wiedzieć:

  1. Dwuletni limit - po upływie 2 lat od wystawienia faktury przedsiębiorca musi rozpoznać przychód, nawet jeśli nie otrzymał zapłaty (licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura)
  2. Transakcje B2B - metoda kasowa jest przewidziana tylko dla transakcji między przedsiębiorcami
  3. Limit przychodów - po przekroczeniu 1 mln zł przychodów w roku poprzednim przedsiębiorca traci prawo do stosowania kasowego PIT
  4. Konieczność prowadzenia odpowiedniej ewidencji - przedsiębiorca musi dokładnie dokumentować daty otrzymania płatności

Przepisy dotyczące kasowego PIT nie znajdą również zastosowania w przypadku, gdy:

  • dłużnik jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji
  • transakcja handlowa jest zawarta w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium RP

Statystyki dotyczące zatorów płatniczych w Polsce

Wprowadzenie kasowego PIT jest odpowiedzią na poważny problem zatorów płatniczych w Polsce. Według danych Krajowego Rejestru Długów oraz raportu "Przeterminowane należności przedsiębiorstw" z 2023 roku:

  • Około 60% polskich mikro i małych przedsiębiorstw doświadcza problemu nieterminowych płatności
  • Średni czas oczekiwania na zapłatę faktury w Polsce wynosi 3,5 miesiąca
  • Łączna wartość przeterminowanych należności B2B w Polsce przekracza 9 mld złotych
  • Prawie 40% przedsiębiorców przyznaje, że zatory płatnicze stanowią istotną barierę w rozwoju ich firm
  • Niemal 30% małych przedsiębiorstw musiało odroczyć inwestycje z powodu problemów z płynnością wynikających z nieterminowych płatności

Według Polskiego Instytutu Ekonomicznego, zatory płatnicze są jednym z głównych czynników ograniczających rozwój sektora MŚP w Polsce, a wprowadzenie kasowego PIT może pomóc w zmniejszeniu tego problemu.

Zalety i wady kasowego PIT

Zalety kasowego PIT:

  1. Poprawa płynności finansowej - przedsiębiorca płaci podatek tylko od faktycznie otrzymanych środków
  2. Eliminacja problemu zatorów płatniczych w kontekście podatkowym - nie trzeba płacić podatku od niezapłaconych faktur
  3. Łatwiejsze planowanie finansowe - podatek jest powiązany z rzeczywistymi wpływami, co ułatwia zarządzanie budżetem firmy
  4. Zmniejszenie ryzyka problemów finansowych - szczególnie w przypadku niesolidnych kontrahentów
  5. Prostszy system rozliczeń - dla wielu przedsiębiorców bardziej intuicyjny niż memoriałowy
  6. Dobrowolność - przedsiębiorca sam decyduje, czy chce przejść na kasowy PIT

Wady kasowego PIT:

  1. Ograniczony krąg beneficjentów - tylko dla indywidualnych przedsiębiorców z przychodami do 1 mln zł
  2. Dwuletni limit rozpoznania przychodu - konieczność rozpoznania przychodu po 2 latach, nawet bez otrzymania zapłaty
  3. Konieczność prowadzenia dodatkowej ewidencji - dokładne dokumentowanie dat otrzymania płatności
  4. Brak możliwości stosowania przez podatników prowadzących księgi rachunkowe - ograniczenie dla większych firm
  5. Potencjalne komplikacje przy przechodzeniu między metodami - konieczność dostosowania systemu księgowego
  6. Możliwe trudności interpretacyjne w początkowym okresie - jak przy każdej nowej regulacji podatkowej

Podsumowanie

Kasowy PIT, który wejdzie w życie 1 stycznia 2025 roku, stanowi istotną zmianę w polskim systemie podatkowym, szczególnie korzystną dla małych przedsiębiorców borykających się z problemem zatorów płatniczych. Nowe przepisy pozwolą na rozpoznawanie przychodu dopiero w momencie faktycznego otrzymania zapłaty, co znacząco poprawi płynność finansową firm i ułatwi planowanie podatkowe.

Choć rozwiązanie to ma pewne ograniczenia, takie jak limit przychodów czy konieczność rozpoznania przychodu po 2 latach, niewątpliwie jest krokiem w dobrym kierunku dla wielu przedsiębiorców. Warto dokładnie przemyśleć, czy kasowy PIT będzie korzystny w indywidualnej sytuacji firmy, a w razie wątpliwości skonsultować się z doradcą podatkowym.

Przedsiębiorcy zainteresowani kasowym PIT powinni śledzić stronę Ministerstwa Finansów oraz Krajowej Administracji Skarbowej, gdzie będą publikowane szczegółowe informacje oraz formularze dotyczące nowych przepisów.

Często zadawane pytania

1. Czy mogę przejść na kasowy PIT w trakcie roku podatkowego?

Nie, wyboru kasowego PIT można dokonać tylko na początku roku podatkowego (do 20 lutego) lub przy rozpoczęciu działalności gospodarczej.

2. Czy kasowy PIT dotyczy również kosztów uzyskania przychodów?

Tak, kasowy PIT obejmuje zarówno przychody, jak i koszty uzyskania przychodów, co oznacza, że koszty będą rozpoznawane w momencie faktycznego poniesienia wydatku.

3. Co się stanie, jeśli w trakcie roku przekroczę limit 1 mln zł przychodów?

Przekroczenie limitu 1 mln zł przychodów w danym roku nie wpływa na bieżący rok podatkowy, ale spowoduje utratę prawa do kasowego PIT w roku następnym.

4. Czy mogę stosować kasowy PIT, jeśli prowadzę działalność w formie spółki cywilnej?

Nie, kasowy PIT jest dostępny tylko dla przedsiębiorców wykonujących działalność wyłącznie indywidualnie.

5. Czy muszę składać dodatkowe deklaracje podatkowe przy stosowaniu kasowego PIT?

Nie, deklaracje podatkowe pozostają takie same, zmienia się jedynie moment rozpoznania przychodu i kosztu dla celów podatkowych.

6. Jak rozliczyć przychody, które powstały przed przejściem na kasowy PIT, ale zapłata nastąpiła już po zmianie metody?

Przychody powstałe przed przejściem na kasowy PIT rozliczane są według zasad metody memoriałowej, nawet jeśli zapłata nastąpiła po zmianie metody rozliczeń.

7. Czy mogę jednocześnie stosować kasowy PIT i kasową metodę rozliczania VAT?

Tak, oba rozwiązania można stosować jednocześnie, pod warunkiem spełnienia osobnych warunków dla każdej z tych metod.

Opracowanie: Katarzyna Bogucka